Spektakl "294 statečných" (294 odważnych) - W ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego BEZ GRANIC

Spektakl "294 statečných" (294 odważnych)

W ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego BEZ GRANIC

08 Października 2022 - Godz. 17:30

Teatr im. Adama Mickiewicza w Cieszynie

Źródło:http://www.teatr.cieszyn.pl/

Divadlo Pod Palmovkou ▪ Praha, CZ

reżyseria: Tomáš Dianiška 
dramaturgia: Ladislav Stýblo
scenografia: Lenka Odvárková 
muzyka: Matěj Štesko

Fikcyjno‐dokumentalny spektakl poświęcony „najbardziej bohaterskiemu wydarzeniu w dziejach Czechosłowacji” – zamachowi na Renicharda Heydricha, protektora Czech i Moraw w czasie II wojny światowej.

Sarkastyczne, szydercze przedstawienie przypominające sceniczny komiks. Brawurowa demistyfikacja „narodowej dumy”, „narodowych bohaterów” i  „narodowych mitów”. Czasem wywołuje śmiech, czasem budzi grozę, niekiedy irytuje. Niepoprawny humor, cierpienie i odrobina patosu. Rzecz o historii, która w naturalny sposób przeplata się ze współczesnością.

Tomáš Dianiška – autor i reżyser przedstawienia – urodził się w Bańskiej Bystrzycy. W wieku dziewiętnastu lat wyjechał ze Słowacji do Pragi, gdzie w 2008 roku ukończył studia aktorskie na DAMU. Po studiach zaangażował się do teatru im. Františka X. Šaldy w Libercu, gdzie zagrał ponad 30 ról. Tam też założył teatr  Divadlo F. X. Kalby, pierwotnie pomyślany jako „punkowy oddział” libereckiej sceny, który później usamodzielnił się, a obecnie ściśle współpracuje z teatrem Pod Palmovką. Aktorem praskiej „Palmovki” Dianiška został w 2014. W ramach Studio PALM OFF (sceny studyjnej) wystawiono kilka sztuk jego autorstwa. Niektóre z nich (Pusťte Donnu k maturitě!, Bezruký Frantík), z powodu wielkiego zainteresowania widzów, zostały przeniesione na dużą scenę. Jako aktor, autor i reżyser działa także poza macierzystym teatrem, nie tylko w Pradze (m.in. MeetFactory, Divadlo LETÍ, A Studio Rubín, Divadelní společnost Masopust, Chemické divadlo, Divadlo X10), ale też w Ostrawie (Komorním divadlo Aréna, Divadlo Petra Bezruče). Jego sztuka Mlčení bobříků w 2016 otrzymała nominację do nagrody czeskich krytyków teatralnych, a sam Dianiška został uhonorowany jako Talent Roku. W roku 2019 spektakl Transky, bod, vteřiny wystawiony przez Divadlo Petra Bezruča, który Tomáš Dianiška napisał i wyreżyserował, zdobył nagrody krytyki jako najlepszy spektakl najlepsza czeska sztukę roku (nominację zyskał wówczas również Bezruký Frantík, sztuka napisana wspólnie  z Igorem Orozovičem i wystawiona Pod Palmovką). W 2020 roku nagrodę krytyków teatralnych za najlepsze wystawienie sztuki współczesnej otrzymało przedstawienie 294 statečných, które było też nominowane do nagrody Marka Ravenhilla.

Praskie Divadlo Pod Palmovkou, kierowane od 2013 przez reżysera Michala Langa, należy do najciekawszych scen stolicy Czech. Wśród licznych nagród zdobytych przez teatr warto odnotować tytuł Teatru Roku 2018 i nagrodę za najlepszą inscenizację, którą przyniosła wówczas Miarka za miarkę w reż. Jana Klaty. Od 2015 „Palmovka” organizuje Międzynarodowe Spotkania Teatrów Europy Środkowej Palm Off Fest.

Warto pamiętać, że długoletnim dyrektorem tego teatru był aktualny szef teatru Těšínské Divadlo Petr Kracik – zrealizowany przez niego Idiota Dostojewskiego gościł na naszym festiwalu w 1995 roku.

Zamach na Reinharda Heydricha, SS-Obergruppenführera, protektora Czech i Moraw z ramienia III Rzeszy, został przeprowadzony przez żołnierzy emigracyjnego rządu Czechosłowacji. Akcja nosiła kryptonim Operacja Anthropid. 27 maja 1942 w praskiej dzielnicy Libeň zamachowcy zaatakowali granatami wiozący dygnitarza samochód o numerze rejestracyjnym SS-3 (co miało oznaczać, że jest trzecią osobą w państwie hitlerowskim). Wywiązała się strzelanina. Heydrich przeżył, ale wskutek odniesionych ran zmarł kilka dni później. Akcję przeprowadziło dwóch szkolonych w Szkocji spadochroniarzy – Czech Jozef Gabčik i Słowak Jan Kubiš. Zamachowców ujęto i zamordowano w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. Zostali tam również zamordowani członkowie ich rodzin – 262 osoby. Odwet niemiecki po zamachu był okrutny. Zmasakrowano niewielkie wsie Lidice i Ležaki, a do końca czerwca 1942 represjom poddano około 6 tys. osób, z czego połowa zginęła.