Stary Żywiec, czyli miejsce, w którym na początku XIV wieku znajdowała się najstarsza osada na tym terenie, leży obecnie… na dnie Jeziora Żywieckiego. Miasto w obecnej lokalizacji, u zbiegu Koszarawy i Soły, powstało tuż przed połową XV stulecia. Wkrótce potem, w pobliżu Rynku, wzniesiono kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Fara została wymurowana z kamienia i cegły, prawdopodobnie w drugiej połowie XV wieku, kiedy właścicielami dóbr żywieckich byli Komorowscy. W latach 1515-42 gotycką budowlę po raz pierwszy przebudowano, powiększając nawę i prezbiterium. W 1547 roku biskup krakowski, Erazm Ciołek, konsekrował świątynię, która otrzymała wezwanie Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Wawrzyńca. Kolejni Komorowscy również podjęli dzieło upiększania kościoła, budując w latach 80. XVI wieku wieżę z renesansową loggią, a na przełomie XVI i XVII stulecia dostawiając do nawy kaplicę grobową. XVIII-wieczni właściciele Żywca - Wielopolscy - przekształcili wnętrze na modłę barokową. Późniejsze ingerencje ograniczały się przede wszystkim do likwidacji zniszczeń dokonanych np. przez pożary. Ostatnią znaczną modernizacją była budowa kaplicy grobowej Habsburgów żywieckich, która miała miejsce w latach 20. ubiegłego wieku. Konkatedra w Żywcu jest orientowana. Nawa i węższe, zamknięte trójbocznie prezbiterium, zachowały kształt gotycki. Wieża, na rzucie kwadratu, zwieńczona została renesansową, arkadową galerią - dziełem weneckiego architekta, Jana Ricciego. Jemu zawdzięczamy również piękne, stylowe portale. Po bokach nawy dobudowano renesansową kaplicę Wniebowzięcia Matki Bożej (kaplica grobowa Komorowskich, ukończona w 1610 roku) oraz neorenesansową kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej (kaplica grobowa Habsburgów, wzniesiona w 1929 roku według planów Franciszka Mączyńskiego). Przy prezbiterium odnajdziemy XVII-wieczną kaplicę Ogrojca. Jednonawowe wnętrze posiada wystrój barokowy, pochodzący z XVII i XVIII wieku. W lewym ołtarzu bocznym umieszczono płaskorzeźbiony tryptyk gotycki, z około 1500 roku, przedstawiający scenę Zaśnięcia Matki Bożej. W sąsiedztwie świątyni stoi kamienna dzwonnica z 1723 roku.

Pierwsi ludzie pojawili się na terenie Kotliny Żywieckiej już w czasach prehistorycznych. Trwałe osadnictwo to czasy średniowiecza, kiedy ta część Beskidów należała do piastowskich książąt - wpierw cieszyńskich, a później oświęcimskich. Niestety, nie zachował się akt lokacyjny Żywca. Dlatego istnieje wiele domysłów, związanych szczególnie z datą powstania miasta. Pierwotnie osada o nazwie Żywiec leżała 2 km na północ od zbiegu Soły i Koszarawy, a jej początki datuje się na drugą połowę XIII wieku. Być może już wówczas otrzymała prawa miejskie z rąk księcia cieszyńskiego Mieszka. Źródła historyczne wspominają o miasteczku na początku XIV wieku. Był to tzw. Stary Żywiec, z biegiem wieków przekształcony w wioskę, która została zalana wodami Jeziora Żywieckiego w latach 60. ubiegłego stulecia. Na nowe miejsce, przy ujściu Koszarawy do Soły, żywieccy mieszczanie przenieśli się w pierwszych dziesięcioleciach XV wieku. Miasto ukształtowano według średniowiecznych prawideł: w centrum znalazł się kwadratowy rynek, z którego rogów wychodzą ulice tworzące regularną szachownicę. Miejsce na farę wygospodarowano na południe od rynku. Nieopodal, na wschód od miasta, wyrósł też zamek właścicieli całej Żywiecczyzny - Komorowskich. Do połowy XIX wieku wokół żywieckiego Rynku dominowała zabudowa drewniana. Została ona - kamienice i ratusz - strawiona przez katastrofalny pożar w 1857 roku. Śródmieście odbudowano już murowane. Dla ochrony przed pożarem, na środku Rynku ustawiono figurę św. Floriana. W 1868 roku na wschodniej pierzei wybudowano efektowny urząd miasta w stylu nawiązującym do budownictwa synagogalnego. Na płycie Rynku warto też odszukać tablicę poświęconą mieszkańcom żywiecczyzny, którzy zdecydowali się wstąpić do Legionów Piłsudskiego. Niedaleko Rynku odnajdziemy najpiękniejszy zabytek Żywca – konkatedrę Narodzenia Najświętszej Marii Panny, z piękną wieżą ozdobioną renesansową loggią. Przy kościele stoi kamienna dzwonnica z lat 20. XVIII wieku, przed którą postawiono pomnik Jana Pawła II. Przy ul. Kościuszki warto zobaczyć prawdopodobnie najstarszą żywiecką kamienicę, tzw. Siejbę, która powstała z połączenia trzech domów z XVIII wieku.

Zapora w Wiśle Czarnem ma 30 metrów wysokości i 270 długości. Ten olbrzymi wał - używając nomenklatury technicznej: ziemny z ekranem betonowym i żelbetowym - trzyma w ryzach jezioro o powierzchni około 400 tysięcy metrów kwadratowych i pojemności ok. 5 mln metrów sześciennych. Zadaniem zbiornika jest ochrona przeciwpowodziowa leżących niżej terenów oraz zapewnienie czystej wody dla sąsiadujących ze sobą dużych miejscowości wypoczynkowych: Wisły i Ustronia. Wspomniane funkcje wykluczają uprawianie na jeziorze sportów wodnych. Byłby on zresztą za mały dla tych celów. Za to brzegi jeziora są świetnymi terenami do uprawiania rekreacji pieszej i rowerowej. Akwen otaczają cieniste lasy świerkowe. Z okolic jeziora można wyruszyć na zdobywanie Baraniej Góry; na jego zachodnim brzegu znajduje się udostępniony do zwiedzania Zamek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Zadnim Groniu. Jezioro Czerniańskie leży w całości w granicach rezerwatu przyrody „Wisła”. Jego celem jest ochrona pstrąga w Białej i Czarnej Wisełce. Dzięki sztucznemu zarybianiu ta piękna i smaczna ryba wciąż walczy o utrzymanie się w Białej Wisełce. Wędkowanie w jeziorze jest oczywiście niemożliwe. Pierwszy dostępny dla wędkarzy odcinek znajduje się jednak blisko zapory, na wysokości ujścia potoku Malinka. Poniżej doskonałych stanowisk wędkarskich jest mnóstwo. I jeszcze uwaga na temat nazewnictwa. Obydwie Wisełki - Biała i Czarna - łącząc się w jeziorze tworzą poniżej zapory Wisełkę, która poważną Wisłą staje się dopiero po przyjęciu prawego dopływu – Malinki.

Stary Żywiec, czyli miejsce, w którym na początku XIV wieku znajdowała się najstarsza osada na tym terenie, leży obecnie… na dnie Jeziora Żywieckiego. Miasto w obecnej lokalizacji, u zbiegu Koszarawy i Soły, powstało tuż przed połową XV stulecia. Wkrótce potem, w pobliżu Rynku, wzniesiono kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Fara została wymurowana z kamienia i cegły, prawdopodobnie w drugiej połowie XV wieku, kiedy właścicielami dóbr żywieckich byli Komorowscy. W latach 1515-42 gotycką budowlę po raz pierwszy przebudowano, powiększając nawę i prezbiterium. W 1547 roku biskup krakowski, Erazm Ciołek, konsekrował świątynię, która otrzymała wezwanie Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Wawrzyńca. Kolejni Komorowscy również podjęli dzieło upiększania kościoła, budując w latach 80. XVI wieku wieżę z renesansową loggią, a na przełomie XVI i XVII stulecia dostawiając do nawy kaplicę grobową. XVIII-wieczni właściciele Żywca - Wielopolscy - przekształcili wnętrze na modłę barokową. Późniejsze ingerencje ograniczały się przede wszystkim do likwidacji zniszczeń dokonanych np. przez pożary. Ostatnią znaczną modernizacją była budowa kaplicy grobowej Habsburgów żywieckich, która miała miejsce w latach 20. ubiegłego wieku. Konkatedra w Żywcu jest orientowana. Nawa i węższe, zamknięte trójbocznie prezbiterium, zachowały kształt gotycki. Wieża, na rzucie kwadratu, zwieńczona została renesansową, arkadową galerią - dziełem weneckiego architekta, Jana Ricciego. Jemu zawdzięczamy również piękne, stylowe portale. Po bokach nawy dobudowano renesansową kaplicę Wniebowzięcia Matki Bożej (kaplica grobowa Komorowskich, ukończona w 1610 roku) oraz neorenesansową kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej (kaplica grobowa Habsburgów, wzniesiona w 1929 roku według planów Franciszka Mączyńskiego). Przy prezbiterium odnajdziemy XVII-wieczną kaplicę Ogrojca. Jednonawowe wnętrze posiada wystrój barokowy, pochodzący z XVII i XVIII wieku. W lewym ołtarzu bocznym umieszczono płaskorzeźbiony tryptyk gotycki, z około 1500 roku, przedstawiający scenę Zaśnięcia Matki Bożej. W sąsiedztwie świątyni stoi kamienna dzwonnica z 1723 roku.

„Zawsze kochałam Promnice. Jest małe i architektonicznie malownicze, ale nie budzi szczególnego zaciekawienia. Stanowi jakby skrzyżowanie drewnianego domku elżbietańskiego i szwajcarskiego domku wypoczynkowego. Wychodzi na duże, śliczne jezioro, otoczone wspaniałymi drzewami. Kiedy po raz pierwszy je zobaczyłam, było smutne i ponure. Po śmierci drogiego Vatera (nic nie zmieniałabym tu za jego życia) zleciłam pomalowanie ścian na jasne, radosne kolory, kupiłam dużo wygodnych kanap i foteli oraz bardziej wesołe perkale i brokaty. Na początku rodzina była temu przeciwna, ale wkrótce polubili zmiany. Byłam tu bardzo szczęśliwa, również dlatego, że nie było tu miejsca na urządzanie wielkich przyjęć. Jedynie dzieci i członkowie rodziny mogli spędzać tu większość czasu, polując i urządzając pikniki. ” Tak pisała o promnickim pałacu, w pamiętniku, legendarna księżna Daisy, żona księcia pszczyńskiego, Jana Henryka XV. Znana z urody Angielka (Maria Teresa Cornwalis West) - księżna Daisy - myliła się tylko w jednym: że pałac „nie budzi szczególnego zaciekawienia”. Owszem, budzi, skoro jest jedną z największych atrakcji tych okolic. Promnice wzięły swoją nazwę od Promnitzów – śląskiej szlachty, władającej pszczyńskimi włościami od połowy XVI do połowy XVIII wieku. Po ich wymarciu dobra przeszły w ręce rodu Anhalt. To właśnie przedstawiciel tej rodziny wzniósł w Lasach Pszczyńskich pierwszy zameczek myśliwski. Jednak czas największego rozkwitu nadszedł wraz z przejęciem Pszczyny przez Hochbergów, arystokratów, zaliczanych do elity Rzeszy Niemieckiej. Obecny pałac myśliwski w Promnicach powstał z inicjatywy księcia Jana Henryka XI, w 1861 roku. Architektem był Olivier Pavelt, który rozbudowywał również książęcy browar w Tychach. Co prawda pałac w 1867 roku spłonął, ale już po roku został odbudowany. Odpoczywali w nim przed i po polowaniu utytułowani goście, a wśród nich król Prus Wilhelm I i cesarz niemiecki Wilhelm II. W latach 30. XX wieku pałac przeszedł na własność państwa, jako część rozliczeń podatkowych Hochbergów. Połączenie angielskiego neogotyku z budownictwem w stylu szwajcarskim dało niezwykły efekt. Pałac, wzniesiony z cegły i drewna, ma trzy kondygnacje. Ośmioboczna wieża zwieńczona jest szpiczastym hełmem. Bryłę budynku urozmaicają liczne wykusze, facjaty, wieżyczki. Wnętrze jest bardzo ozdobne. Wrażenie robią misternie rzeźbione boazerie, witrażowe okna, malowidła. W westybulu uwagę przyciągają kręcone schody, w Sali Kominkowej – piec kaflowy. Na ścianach wiszą trofea myśliwskie. Przed pałacem stoi zabytkowa rzeźba patrona myśliwych – św. Huberta. Po zaadaptowaniu na hotel, pałac odzyskał dawny blask. Noma Hotel Residence zalicza się z pewnością do najpiękniejszych obiektów tego typu w Polsce. Opinia taka jest tym bardziej uzasadniona, że położenie hotelu również jest urocze - otacza go park i wody Jeziora Paprocańskiego.